Somali Hustle

Dawladnimadu ma ahan in la noqdo Madaxweyne ama Wasiir, ama xumin Baarlamaan.  Dawladnimadii waxaa ku dhacay Sicir barar, qofka Soomaaliga ahi ma doonayo inuu shaqeeyo asaga oo aan Madax ahayn. Hadaba Su´aashu waxay tahay kuligeen ma noqon karnaa Madax? Haddaanse noqono yaan xukumeynaa? Waxaa kaloo Maantay Soomaalida joogta ugaga yaabay haddii aan dhanka Ciidamada eegno waxay doonayaan inay dhammaantood ay noqdaan Saraakiil, waa Su'aale yaa Dagaalka aadaya oo dablayaal noqonaya? Ciidanku waa Saraakiil, saraakiil xigeenno, xarigleey, alifleey iyo dableey. Hadaba markii arimaha noocaas dhacaan ahi sidee loo wajihi karaa? Maxaase la gudboon Dowladda? Maxaase shacabka Soomaaliyeed la gudboon. Waxaa la gudboon inay is difaacdo oo ay guddi Jawaab waafi ah ka bixiya dhammaan eedaha lagu soo oogay ay diyaariso Jawaab deg deg ahna ka bixiso. Taas macnaheedu ma ahan in Afhayeen ama Wasiir uu hadlo oo kaliya, ee waa in la diyaariyo qorshe dhammeystiran oo ka tarjumaya waxa jira oo dhabta ah i...

Waxa aan kamid nahay bulshooyin badan oo halis ugu jira dabar-go' dhaqan, liinbax diin iyo ka tagis sooyaal quruxbadan oo xishood iyo edeb asal u ahaa, sida umudaha kalaba waxa aan qarka u saaranahay in aan weyno wanaag badan oo aan lahayn.  Tiktok waxa uu kamid yahay halista bulshadeena ku waajahan ee ay khatarta ugu jiraan, Tiktok adduunka oo dhan maanta dadka sida joogtada ah u isticmaala waxay ka badanyihiin 800 oo milyan, dadka dagsaday oo taleefoonadooda ku shubtayna waxay ka badanyihiin 1.5 billion oo qof. Waxa uuna Tiktok noqday application-ga aan game-ka ahayn ee loogu dagsiga badanyahay app store-ka iyo google play-ga.  41% dadka isticmaalaa Tiktok waxay da'doodu u dhaxaysaa 16-24 jir, waxayna u badan yihiin dhalinyaro caadifadooda iyo shahawaadkoodii ay ka qaalib noqotay. Tiktok maanta wuxuu noqday mid kamida aplication-da ugu baaxada wayn ee baraha bulshadu ku xiriirto, muuqaaladiisu waxay soconayaan ilbiriqsiyo, wuxuu awood kuu siinyaa inaad ku qabatid muqaalkaaga...

Marka kowaad waxaan bulsho waynta  waxyeeladu kasoo gaadhay dabka suuqa waaheen leenahay alle  Bedel khayr qaba oon raagin haydigu bedelo. Markaad waxyaabo badan eegto dhowr su'aalod iswaydiinaysaa. Ganacsatadu bangi ay aaminto ma jiro miyaa? Ma doorki doowladaa la tabayaa? Ma wacyiga bulshada ayaa hooseeya? Ma doorki wacyigelineed ee baananka iyo faaidooyinkooda ayaa maqan? Lacagta kaashka iyo dollar ah ee ku gubatey suuqa waheen ee Hargeysa tasoo la  xaqiijiyey,  taasi waxay ku tusinaysaa in weli bulshadeenu ku jirto  wakhtigi lacagta guntida lagu haysan jiray ama qasnado lagu kayadsan jira Umada  soomaaliyeed badankeedu waxay u baahantay inay fahanto wuxu yahay bangi, shaqadu qabto, faa-idada bangiyadu u leeyihiin? Marka ay fahman shacabka somaliyeed su aalahan iyo qaar kaloo ka ag dhaw ayay ku dhiiran karaan oo u hiloowi karaan isticmaalka bangiyada lakin inta aanay fahmin ama aanay ka jawaabi karayn su aalahas kor ku xusan inay isticmaalaan wa...

Aadamuhu waa makhluuq bulsho. Waxaan u baahanahay wehelka kuwa kale si aan ugu horumarno nolosha, iyo xoogga isku xirnaantayadu waxay saameyn weyn ku leedahay caafimaadka maskaxda iyo farxaddeena. Ku xidhidh bulsho ahaan dadka kale waxay yarayn kartaa walbahaarka, walbahaarka, iyo niyad-jabka, kor u qaad qiimaha naftada, waxay siinaysaa raaxo iyo farxad, waxay ka hortagtaa kalinimada, iyo xitaa waxay ku dari kartaa noloshaada sanado. Dhanka kale, la'aanta xiriir bulsheed oo xooggan waxay u keeni kartaa khatar halis ah caafimaadka maskaxdaada iyo dareenkaaga. Adduunyada maanta, qaar badan oo naga mid ah waxay ku tiirsan yihiin aaladaha warbaahinta bulshada sida Facebook, Twitter, Snapchat, YouTube, iyo Instagram si aan isu helno oo isugu xirno midba midka kale. Iyadoo mid walba uu leeyahay faa'iidooyinkeeda, waxaa muhiim ah in la xasuusto in warbaahinta bulshadu aysan weligeed noqon karin beddelka xiriirka dhabta ah ee aadanaha. Waxay u baahan tahay in qof ahaan ...